Urushi, stosowane we wschodnioazjatyckiej sztuce i rzemiośle od tysięcy lat, fascynuje wyjątkową głębią koloru uzyskaną poprzez nakładanie licznych bardzo cienkich warstw lakieru. Często jest synonimem samej Japonii, a także, jak widać w pracach wielokrotnie nagradzanego artysty Naoyi Takayamy, ma wiele wspólnego z zaangażowaniem Mazdy w doskonalenie swoich przykuwających uwagę projektów. Mazda czerpie inspirację z tych pradawnych technik, aby opracować doskonałą paletę barw z głębokim blaskiem podkreślającym subtelne szczegóły sylwetek swoich samochodów zaprojektowanych zgodnie z wielokrotnie nagradzaną stylistyką Kodo.
Dotknij, a poczujesz, jaki jest delikatny. Spojrzyj, a zostaniesz niemal zahipnotyzowany głębokim połyskiem. Japońska laka pokryta cienkimi warstwami żywicy z drzewa urushi, jest szczytem starożytnej tradycji i rzemiosła, a teraz, gdy świat zwraca się w stronę produktów przyjaznych środowisku naturalnemu, nigdy nie było lepszego czasu na celebrowanie sztuki urushi.
Żywica urushi, pozyskiwana z gatunku drzewa rosnącego wyłącznie w Azji Wschodniej, od 10 000 lat wykorzystywana jest do ochrony i dekoracji przedmiotów, łącząc sztukę z funkcjonalnością. Powierzchnia przedmiotu pokryta warstwami urushi jest odporna na działanie żrących kwasów i zasad, dzięki czemu jest wytrzymała, ale ponieważ wysycha poprzez wchłanianie wilgoci z powietrza, wydziela delikatny blask. „To dlatego powłoka wydaje się wilgotna i miękka oraz ma wyjątkowy połysk” - mówi Naoya Takayama, wielokrotnie nagradzany artysta urushi z Hiroszimy. „Sztuka polega na tym, jak wydobyć tę finezję”.
To trudne i wymagające cierpliwości zadanie: artysta nakłada dziesiątki warstw powłoki urushi czekając kilka dni na wyschnięcie każdej z nich, a następnie szlifuje je do grubości 0,03 mm. Takayama jest chwalony za swoje zręczne podejście do techniki Akebono-Nuri, tworząc czarne i czerwone gradienty na wielu warstwach, a nie na jednej, przez co uzyskuje efekt głębi zdobienia.
MAZDA TAKUMINURI: DOTYK RĄK MISTRZA DLA WYSOKIEJ JAKOŚCI WYKOŃCZENIA LAKIERU
Wykorzystanie kolejno nakładanych warstw laki do tworzenia głębi koloru i zachowania delikatnych szczegółów jest tak skuteczne, że Mazda włączyła tę technikę do swojej zautomatyzowanej technologii malowania Takuminuri, która – wykorzystując rozmaite zmienne – naśladuje dotyk i technikę pracy prawdziwego rzemieślnika z niewiarygodną precyzją. W 2022 r. Mazda obchodziła zarówno 10. rocznicę wprowadzenia techniki Takuminuri, jak i debiut nowego, przyciągającego wzrok koloru Artisan Red – niezwykłej czerwieni, która przypomina dojrzałe wino będące owocem niezrównanego kunsztu. Dołącza on do gamy najwyższej jakości kolorów nadwozia Mazdy, takich jak Soul Red Crystal, Polymetal Grey i Rhodium White, które składają się z trzech warstw: przezroczystej, półprzezroczystej i odblaskowej/chłonnej. Łączy w sobie wyjątkowo estetyczny wygląd z mniejszym negatywnym wpływem na środowisko. Odważny kolor lakier Takuminuri ma na celu podkreślenie siły i piękna poprzez formę, zapewniając jednocześnie bogatszą głębię, mocniejsze odbicia i przyciągającą wzrok estetykę pojazdu.
Mazda identyfikuje się również z dobrze dopracowanym rzemiosłem Takayamy, ponieważ on także polega na dłoni i oku, misternej równowadze dodawania kolorowego lakieru, a następnie polerowania go. Artyści urushi są również kreatywni w wyborze tego, co dodać do mlecznobiałej żywicy, aby stworzyć nowy kolor lub teksturę. Takayama pozyskuje swój charakterystyczny składnik, sproszkowaną muszlę ostrygi, dostępną lokalnie w Hiroszimie, gdzie znajduje się również siedziba Mazdy. Dodaje je do swojej powłoki bazowej, kluczowej warstwy, która sprawia, że gotowy element jest odporny na wodę i wilgoć, dzięki czemu nie ulegnie erozji, nawet jeśli pęknie. „Pragnę, aby te naczynia były używane codziennie, więc zwracam szczególną uwagę na bezpieczeństwo” - mówi.
RHODIUM WHITE: PERFEKCYJNE PODKREŚLENIE STYLISTYKI KODO
Dla Mazdy skrupulatne nakładanie warstw lakieru ma również kluczowe znaczenie dla udanego procesu i precyzyjnego, wysokiej jakości efektu końcowego. Znak kouhaku, czyli szczęście, które w japońskiej kulturze symbolizuje połączenie czerwieni i bieli, nieprzypadkowo wykorzystane we fladze narodowej, oraz estetyka świadomego redukowania zaczerpnięta ze świata „Zen” zmotywowały twórców Mazdy do ciężkiej pracy, aby zapewnić nieskazitelnie wykończony biały kolor. Przy opracowaniu Rhodium White wykorzystano płatki aluminium, by stworzyć jednolitą warstwę odblaskową o grubości zaledwie 0,5 mikrona. W połączeniu z jedwabiście gładką, drobnoziarnistą bielą i warstwą przezroczystą powstała „delikatna biel z metalicznym połyskiem powierzchni” – mówi Okamoto, starszy ekspert kreatywny Mazdy w dziale projektowania. Dzięki wyjątkowemu połyskowi przypominającemu metal, bogatej głębi, blaskowi i drobnym ziarnom, oryginalna biel podkreśla cienie, które zostały artystycznie wyrzeźbione w projekcie Mazdy Kodo. To dlatego, że kolor nie jest tylko wykończeniem projektu Mazdy. Jest uważany za istotny element samej formy.
GDY INNOWACJA SPOTYKA SIĘ Z TRADYCJĄ, BY OPRACOWAĆ BEZKOMPROMISOWĄ BIAŁĄ BARWĘ
Mimo że przedmioty urushi są wytwarzane od czasów prehistorycznych, Takayama stara się nie ograniczać do tradycji, stąd innowacja jest kluczem do jego filozofii projektowania. „Pokolenia przed nami rozwijały rzemiosło z myślą o przyszłości, więc my również powinniśmy dążyć do postępu w projektowaniu – chcę tworzyć nowe rzeczy przy użyciu ponadczasowych technik” - dodaje.
To nieustanne zaangażowanie w rozwijanie innowacji jest również esencją działalności Mazdy i dopiero opracowanie technologii Takuminuri umożliwiło stworzenie powłok lakierniczych, które mają tak niesamowite zdolności odbijania światła, aby harmonijnie współgrały z subtelnymi konturami sylwetki nadwozia stworzonymi przez projektantów Mazdy. Biały lakier wymaga większej liczby warstw, ponieważ jest bardziej przezroczysty. Dlatego największym wyzwaniem przy opracowywaniu lakieru Rhodium White było wyeliminowanie nierówności. Inżynierowie Mazdy opracowali jednak technikę obróbki grubości lakieru na poziomie nanometrów, aby uzyskać taką samą biel przy jednoczesnym zmniejszeniu grubości o prawie 30% i uzyskaniu precyzyjnego rozproszenia płatków aluminium. Umożliwiło to Mazdzie seryjne nakładanie lakieru, co dotychczas było tylko domeną rzemieślników Takumi.
JAPOŃSKA LAKA – PRZEDMIOTY NA MIARĘ NASZYCH CZASÓW
Wykonane z naturalnych surowców japońskie wyroby z laki to mądry wybór dla osób dbających o środowisko. „Laka jest lekka i trwała i może być używana codziennie zarówno przez młodych, jak i starszych” - mówi Takayama. Sztuka Urushi ucieleśnia powszechną w japońskiej estetyce ideę, zgodnie z którą dzieło jest żywe i posiada niezależną witalność. Jeśli kawałek lakieru ulegnie uszkodzeniu, rzemieślnicy urushi są pod ręką, aby dać mu nowe życie. Naprawiają go za pomocą starożytnej techniki zwanej kintsugi, wykorzystując silne właściwości klejące żywicy urushi do łączenia okruchów i pęknięć w artystyczny sposób, który po dodaniu drobinek złota i innych metali tworzy nowy sposób wyrażania i postrzegania formy sztuki.
Tym, którzy próbują produktów urushi po raz pierwszy, Takayama poleca miski na zupę. „Wlej gorącą zupę do miski, przytrzymaj ją, a ciepło delikatnie przeniknie na dłonie” - mówi. „Japończycy piją prosto z miski. Spróbuj, a będziesz mógł cieszyć się delikatnym dotykiem przypominającym skórę na ustach”.
